Hoogste tijd voor een natuur- en museumwandeling in Den Haag. We reizen met de Sprinter naar het altijd gonzende centraal station. Ná de spits, want we bieden met respect voorrang aan de vlijtig arbeidzame medemens, de eskadrons met ambtenaren en andere kantoortijgers.
De natuur is ons eerste doel: een rondje door het deftig naar herfst kleurende en geurende Haagse Bos. Het staat er op z’n mooist bij: zonovergoten, vers gemaaide gazons en rijkelijk uitgestrooide beukennootjes. Je kunt hier van de grond eten, ze zijn heerlijk.
Speelbos, Huttenbos
Mooie ontdekking in een onverwacht hoekje van het Haagse Bos; het Huttenbos, annex Speelbos. Het Gilde der houtsnij-artiesten mocht zich hier uitleven op boomstammen en stronken, met als missie: ‘bevrijd de in het hout gevangen dieren: konijn, vos, hert, vogels, eekhoorns!’ (Zou een ludieke actie zijn voor de Partij vd Dieren?) Het geeft een mooie, feeërieke sfeer, zo in het diffuse gefilterde daglicht. Tegelijkertijd een beetje spooky, want tussen de bomen zweeft de belofte dat het straks bij schemering gaat gebeuren…
Het bos weer uit wandelend, ontmoeten we – inmiddels lunchtijd – groepjes pauze-wandelaars – de even van hun loonketens losgerukte bureautijgers, werkzaam in de talloze kantoren rondom het Malieveld. Frisse neus, straaltje zon, de laatste roddels, en weer naar binnen, langs de automatenkoffie. Iemand moet het doen.
Mauritshuis
Richting centrum komen we langs – typisch Haags decor – de Koninklijke Schouwburg, de Hofvijver, Lange Vijverberg, Plaats, de Gevangenpoort, om aan te schuiven bij Dudok voor een voedzame lunch met vette vis en karnemelk. Dudok, een merkwaardig etablissement, allesbehalve intiem, maar toch. De sfeer van oude allure, de geur van voorbije grandeur. Na de lunch komen we toe aan museale zaken.
We steken via het Binnenhof, even vrij van politieke rimpelingen, door naar het Mauritshuis. Gratis welkom met de Museumjaarkaart in de hand. Het is – eerlijk is eerlijk – onze kennismaking met het Mauritshuis (gebouwd in ca 1630-1640, en sinds 1822 in gebruik als museum). Voor het eerst staan we oog in oog met enkele topstukken van kopstukken. Zoals Rembrandt (de Anatomische Les van Nicolaas Tulp), Paulus Potter (De Stier), Johannes Vermeer (Meisje met de parel), Jan Steen (Huishouden van…). En veel meer.
Vroeger alles beter?
We pikken meteen wat historisch besef op, over het ontstaan van het Mauritshuis en over de samenleving in die ‘goede oude’ eeuwen. Was vroeger alles beter? Niet dus. Armoe was de norm voor de meeste mensen, leven was zwaar, met weinig welvaart en comfort. Gezondheid? Hygiëne? Veiligheid? Er waren geen of weinig zekerheden. Van de rijke bovenlaag – adel, geestelijken, regenten e.d. viel weinig te verwachten. Die waren druk met eigen besognes: internationale blabla, landje pik, geldelijk gewin, macht en invloed. De mores van die tijd waren stug, en onverdraagzaam. Dat leert ons, in alle directheid, de rondleiding en toelichting in het Gevangenpoortmuseum. Geloof en politiek waren splijtzwammen op dood en leven. Machtsstrijd, intriges, Fake News, ook toen al. Marteling, doodstraf, het hoorde er allemaal bij. Executies waren events voor het publiek. Dat gebeurde op ‘Het Groene Zoodje’, de executieplaats, nabij de Gevangenpoort. Het schavot was omgeven door groene graszoden, om het bloed e.d. netjes op te vangen. Hier werden de vonnissen uitgevoerd, tot aan de 18e eeuw. Niet alleen ‘gewone’ verdachten, de gebroeders Johan en Cornelis Wit vonden hier hun eind (1672). Net als Johan van Oldenbarnevelt (1619). En vele anderen.
De wereld is sindsdien best op vooruit gegaan; meer welvaart, meer vrijheid, meer keuzes, meer rechten, betere gezondheid. Het gaat er veelal humaner aan toe, niet altijd, niet overal. Maar de statistieken zijn duidelijk. Evengoed kan het geen kwaad om alert te blijven… En zo keuvelen we er nog wat over door, tijdens het treinritje terug: in 20 minuten staan we op Gouda Goverwelle. Dat duurde vroeger met paard en wagen, of met de trekschuit toch veel langer….
(c)
Bart C van der Harst
Wandelgangers 2018
